دکتر مهدی زارع دانشیار پژوهشکده بین المللی زلزله شناسی کشور در حاشیه نشست بررسی درس آموخته های زلزله نپال که با هدف بررسی تطبیقی این زمین لرزه با زلزله های دارای احتمال وقوع در ایران برگزار شد، با بیان این نکته گفت: به دلیل تغییرات ایجاد شده در گسل شمال تهران این موضوع نیازمند مطالعه است و باید بازنگری شود چون می توانیم تصور یک رخداد بزرگتر هم داشته باشیم.

وی افزود: این که همیشه به سناریوهای بزرگ بسنده کنیم  راه حل نیست و باید روی سناریوهای مختلف کار کرد.

 در این نشست که با حضور جمعی از متخصصان ، کارشناسان، مدیران و کارکنان سازمان های تخصصی و دبیران ستاد های مدیریت بحران مناطق 22 گانه شهر تهران برگزار شد.دکتر عباس استاد تقی زاده مشاور عالی سازمان با اشاره به این نکته که یکی از اهداف سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران استفاده از تمامی ظرفیت ها در بخش های مختلف است، گفت: در این بین استفاده از نتایج فعالیت های تخصصی در بخش دانشگاهی، پژوهش های کاربردی با رویکرد مردمی و فعالیت های جامعه محور در حال پیگیری است.

 وی افزود: هماهنگی بین بخشی یکی از چالش های مدیریت بحران در هنگام پاسخگویی است  که این موضوع نیز در سازمان به صورت جدی دنبال می شود.

وی با بیان این نکته که مرور حوادث قبلی و بررسی فعالیت های دیگر سازمان ها می تواند در انتقال تجربیات  کمک کند، به نقش شهرداری تهران به عنوان یکی از سازمان های  مهم در حوزه مدیریت بحران  اشاره کرد که تاکنون تلاش کرده تجربیات خود در این  زمینه را به دیگران منتقل کند.

در ادامه این سمینار خانم دکتر فیض الله زاده به بررسی شرایط کشور نپال پرداخت و با ارائه توضیحاتی در خصوص موقعیت جغرافیایی نپال ، ضمن تشریح شرایط اقتصادی و سیاسی این کشور و ذکر این نکته که جمعیت 27 میلیونی نپال در وسعتی 140 هزار کیلومتری زندگی می کنند، گفت:  تراکم جمعیت  بر افزایش شدت آسیب های وارده در نتیجه وقوع زلزله افزوده است، همچنین بنا بر گزارش ارائه شده از سوی دولت این کشور، آسیب های وارد شده معادل نصف درآمد ناخالص این کشور است.

وی گفت: بر اساس گزارش سازمان بهداشت جهانی بعد از وقوع زلزله4 بیمارستان تخریب شده و حدود 5 بیمارستان نیز با مشکلات مربوط به تجهیزات رو به رو شدند.همچنین 5 منطقه پشتیبانی و  3 منطقه برای دریافت کمک ها تشکیل شده بود.

در ادامه این سمینار دکتر بهار حسن میرزایی  پزشک تیم ملی فوتبال بانوان زیر 14 سال که در هنگام وقوع این زلزله، همراه با تیم ملی در شهرکاتماندو حضور داشت به تشریح تجربیات خود و  اعضای تیم ملی در لحظه وقوع زلزله  پرداخت و گفت: هنگامی که زلزله شروع شد ، هیچ کس باورش نمی شد که این زمین لرزه است، اما بلافاصله زمین به شدت شروع به لرزش کرد به گونه ای که  نمی توانستیم تعادل خود را حفظ کنیم.

وی افزود: بعد از این که زلزله به پایان رسید، بلافاصله بچه های تیم ملی را در محوطه ورزشگاه جمع کردیم تا در صورت وقوع زلزله های دیگر  آسیبی به آنها وارد نشود.

 وی  در ادامه ضمن تشریح اتفاقات رخ داده در ساعات اولیه وقوع زلزله ، گزارشی از تجربه خود از نحوه ورود به هتل، میزان آسیب های وارده به شهر، مشکلات رفتن به فرودگاه  و مواجهه با سختی های  آن ارائه داد.

 در ادامه نشست، دکتر شریفی به ارزیابی گزارش نقش سازمان های بین المللی پس از زلزله نپال پرداخت و گفت: این زلزله 30 بخش از 75 بخش کشور نپال را تحت تاثیر قرار داد و در نتیجه وقوع آن آسیب های بسیاری به زیرساخت های این کشور از جمله جاده ها و پل ها وارد شد.

وی گفت: تخریب مراکز درمانی، قطع برق و مشکلات مربوط به تامین سوخت بخشی از چالش هایی است که این کشور با آن مواجه شد.

وی با ذکر آماری افزود: در نتیجه وقوع این زلزله، 494 هزار و 717 خانه تخریب و 268 هزار و 373 خانه نیز دچار خسارت شدند.

 وی با اشاره به این که در پی وقوع این زمین لرزه 26 بیمارستان و 900  مرکز بهداشتی – درمانی روستایی دچار آسیب جدی  شد، یادآور شد: 18 هزار نفر مجروح و 536 هزار کودک زیر 5 سال  نیازمند مراقبت اعلام شده اند. همچنین شش هزار زن باردار و 637 هزار دختر نوجوان به مراقبت های ویزه نیاز دارند

 وی گفت: در نتیجه این زلزله به ذخایر غذایی و کشاورزی کشور نپال آسیب جدی وارد شده و ناامنی غذایی در حال افزایش است، به نحوی که بیش از 3 میلیون نفر نیازمند مواد عذایی هستند.

وی در ادامه اهداف استراتژیک انتخاب شده سازمان ملل برای عملیات امداد در نپال را برشمرد و از کاهش مرگ و میر ناشی از گسترش بیماری های عفونی از طریق پیشگیری با دسترسی فوری به آب، بهداشت، بهسازی و خدمات سلامت، تامین فوری نیاز های غذایی افراد تحت تاثیر به ویژه در نواحی بیشتر آسیب دیده و جمعیت آسیب پذیر ، تقویت سرپناه اضطراری، حمایت از زنان و کودکان در برابر خشونت و تقویت ظرفیت های پشتیبانی، دسترسی و ارتباطات برای پاسخگویی به نواحی آسیب دیده به عنوان مهمترین این اهداف نام برد.

در ادامه جلسه دکتر مهدی زارع دانشیار پژوهشکده بین المللی زلزله شناسی به تشریح ابعاد فنی این زلزله پرداخت و با اشاره به نحوه وقوع آن، جهت حرکت گسل ها از شمال غرب به جنوب شرق و برآوردهای پهنه های هم شدت گفت: حدود سه ماه قبل از وقوع زلزله، زلزله ای به بزرگای پنج و نیم در« کاسکی» اتفاق افتاده و  چهار روز قبل از زلزله اصلی هم زلزله دیگری به بزرگای پنج و یک دهم در شعاع حدود 100 کیلومتری کانون زلزله در آن منطقه اتفاق افتاده تا در نهایت زلزله اصلی رخ داد. بنابراین  پیش لرزه ها قابل مطالعه هستند و نباید از زلزله های زلزله های متوسط قبل از رخداد لرزه اصلی غفلت کرد.

در ادامه مهندس سعیدی با ارائه گزارشی از بازدید میدانی خود در کاتماندو ضمن تشریح وضعیت اجتماعی و اقتصادی زندگی در این کشور به بررسی ابعاد دیگری از  رخداد زلزله در نپال پرداخت و گفت: این زلزله یک زلزله منطقه ای است نه یک زلزله شهری، اگر توجه کنید کاتماندو و گسلی که آن را تحت تاثیر قرار داده است  75 کیلومتر با هم فاصله دارند . اگر بخواهیم این رخداد را مدل سازی کنیم نمی توان گفت در منطقه ای چون هشتگرد تهران قرار می گیرد.در صورتی که این اتفاق برای تهران رخ دهد، این پیرامون شهر است که آسیب می بیند. در صورتی که در نپال روستاهایی که در همان منطقه قرار داشت آسیب دیده بودند.

وی با اشاره به وضعیت سازه ای در شهر کاتماندو به ذکر ایرادات فنی ساختمان سازی در این منطقه پرداخت و با مدل سازی از این شهر برخی از ایرادات احتمالی مشابه در شهر تهران را تشریح کرد.

تبیین تجارب امدادرسانی به زلزله زدگان در نپال و نحوه مشارکت سازمان های امداد رسان در این زلزله عنوان سخنرانی های دیگر این جلسه بود که از سوی دکتر عبدالهی فر و دکتر مقدسی ارائه شد.

همچنین در پنل تخصصی این جلسه دکتر تقی زاده، دکتر زارع، دکتر مقدسی و مهندس سعیدی به مقایسه تطبیقی زلزله نپال با زلزله احتمالی در شهر تهران پرداختند.

دکتر عباس استاد تقی زاده مشاور عالی سازمان در این بخش از برنامه با اشاره به تفاوت های فرهنگی و اجتماعی ایران و نپال گفت: طبق آماری که وجود دارد، تا سال 92 نزدیک به 72 درصد از جمعیت کشورمان شهرنشین اعلام شده اند در حالی که در کشور نپال این عدد کاملا برعکس است.

دکتر زارع نیز در این میزگرد تخصصی گفت: مشاهدات نشان می دهد که در زلزله نپال از نظر موقعیت جغرافیایی با پراکندگی پهنه مرکزی مواجه بودیم و از این نظر شبیه زلزله منجیل در سال 1369 بود. در آن زلزله هم شما نمی توانستید با مشاهده یک یا دو نقطه ادعا کنید که زلزله را دیده اید.همچنین به لحاظ پیچیدگی و سختی زلزله های البرز نیز از این ویژگی برخوردارند.

در ادامه دکتر مقدسی گفت: از نظر ریسک زلزله ایران شباهت زیادی با نپال دارد و بدون توجه به سایر فاکتورها از نظر میزان آسیب پذیری شبیه نپال هستیم.

مهندس سعیدی نیز در این میزگرد در پاسخ به پرسشی مبنی بر تفاوت های موجود در زمینه امدادرسانی در بافت شهری و روستایی گفت: پاسخ گفتن به حوادث در شهرها بسیار سخت تر و پیچیده تر از روستاهاست. شاید شهرها در لحظه نخست وقوع حادثه در دسترس تر باشند و بتوان  در همان لحظات اولیه به آنها رسید، ولی به دلیل نوع بنا ، تامین امنیت و موضوعات دیگری چون تراکم جمعیت و  آپارتمان نشینی مشکلات بیشتر است.

همچنین دکتر تقی زاده نیز افزود: آن چیزی که می توان گفت که اولویت شهر تهران در زمان پاسخ است، موضوع  امداد رسانی است.